RO NOW: Inner Choices

Deze RO NOW staat in het teken van spannende zoektochten en keuzes: wanneer heb jij voor het laatst een keuze gemaakt die je wereld op zijn kop zette?

Waar ga je naar luisteren?

Mahler

Tot over zijn oren verliefd was Gustav Mahler in 1884, op dat moment dirigent van de opera in Kassel, op zangeres Johanna Richter. Maar het liep op niets uit en hij verzachtte zijn liefdesverdriet met het schrijven van de Lieder eines fahrenden Gesellen over de zwerftochten van een ambachtsgezel die, trekkend van de ene meester naar de andere, mijmert over zijn ongelukkige liefde.

Hierdoor is het stuk dubbel autobiografisch. Enerzijds de hopeloze hartstocht voor Johanna Richter, anderzijds zijn gevoel dat hij als jong componist zich nog een leerling voelde. Mahler schreef de liederen oorspronkelijk voor zang met pianobegeleiding. Pas veel later, tussen 1891 en 1896, maakte hij er een versie voor zang en orkest van.

Franck

César Franck was een van de weinige Franse componisten van de negentiende eeuw die zich bezighield met de symfonie en zelfs dat deed hij maar eenmaal. In zijn Symfonie uit 1888 is onmiskenbaar de organist Franck te herkennen. Zijn orkestratie is in blokken van instrumenten gedacht, vergelijkbaar met de verschillende mogelijkheden van het orgel. Soms is die klank robuust en direct, maar soms ook van een prachtige verfijndheid en subtiliteit, die doet denken aan het impressionisme. Uniek is de inventiviteit die Franck in deze symfonie aan de dag legt. Zoals de structuur: in afwijking met de traditionele vierdeligheid, nam de componist genoegen met drie delen.

En er is meer. Onnavolgbaar hanteert Franck een thema dat steeds weer terugkeert, waarbij melodieën in telkens nieuwe varianten en kleuren worden getoond. Eigenlijk heeft de symfonie maar één hoofdmotief dat Franck in elk deel tot een eigen thema laat uitgroeien, van het felle allegro van het eerste deel, de melancholieke melodie van de althobo in het tweede deel, tot de onstuimige fanfare uit de finale. Met dit alles hoort deze symfonie met de Fantastique van Berlioz en de Orgelsymfonie van zijn tijdgenoot Saint-Saëns tot het beste wat Frankrijk deze eeuw aan symfonieën heeft voorgebracht.