Programmaboekje
Elgars Celloconcert & Dvořák 7
zondag 15 oktober
14:15
uur tot circa 16:15 uur
De energieke dirigent Tianyi Lu en de aanstormende celliste Camille Thomas brengen de mooiste klassieke parels van Elgar én Dvořák.
Programma
Voorafgaand aan dit concert vindt er een Starter plaats. Deze kun je bijwonen in de Swing op de eerste verdieping links naast de garderobe.
Elfrida Andrée (1841-1929)
Andante quasi recitativo (1877)
Voor de meesterwerken van Elgar en Dvořák klinkt eerst een vrij onbekende parel uit de muziekgeschiedenis, het Andante quasi recitativo van de Zweedse Elfrida Andrée. Zij was een pionier in allerlei opzichten: dirigente, organiste, organisator van concerten, componiste van zo’n 135 werken en onvermoeibaar strijdster voor vrouwenrechten. Hoewel uit een muzikaal gezin wilde ze telegrafiste worden al was dat destijds onmogelijk voor vrouwen. Vier jaar later werd dat beleid gewijzigd en begon ze alsnog aan de opleiding. Maar de muziek kroop waar het niet gaan kon en via studies bij haar vader en de plaatselijke organist kwam ze bij de Deense componist Niels Gade terecht. In 1861 begon ze in Stockholm als een van de eerste vrouwelijke organisten van Zweden en zes jaar later werd ze organist in de kathedraal van Göteborg. Ze schreef verschillende orgelwerken – waaronder twee orgelsymfonieën – maar ook koorwerken, liederen, werken voor orkest en kamermuziek. Het lyrische Andante quasi recitativo uit 1877 is een belangrijke aanvulling op het romantische strijkorkestrepertoire. Gedragen, lange melodieën, onrustige Wagneriaanse harmonie en gekwelde zelfexpressie op zijn meest volwassen manier. En met een prachtige concertmeestersolo.
Edward Elgar (1857-1934)
Celloconcert in e, op. 85 (1919)
Adagio - Moderato
Lento - Allegro molto
Adagio
Allegro - Moderato - Allegro ma non troppo - Adagio
De verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog hadden Edward Elgar diep geraakt. Voortdurend kwamen berichten binnen van tienduizenden gesneuvelde Britse soldaten, een hoeveelheid die bijna onvoorstelbaar was. En in zijn zomerhuisje aan de kust in Sussex kon hij het artillerievuur aan de overkant dagelijks horen. In maart 1918 moest de componist naar het ziekenhuis, om zijn ontstoken amandelen te laten verwijderen, in die tijd voor iemand op leeftijd een pijnlijke en niet ongevaarlijke operatie. Een paar dagen na de ingreep – hij lag nog in het ziekenhuis – gebaarde hij om een stukje notenpapier en schreef een motief op, waar hij verder geen aandacht meer aan besteedde. Een paar maanden later zette hij zich voorzichtig weer aan het werk en in vrij korte tijd ontstonden een vioolsonate, een strijkkwartet en een pianokwintet.
Het motief uit het ziekenhuis was Elgar echter nog niet vergeten en langzaamaan groeide het idee om het te gebruiken in een celloconcert. Hij had al enkele schetsen gemaakt die hij aan dirigent Landon Ronald en cellist Felix Salmond had laten horen. Hun enthousiasme gaf hem een grote impuls om het werk te af te maken. Elke morgen zat hij al voor vijf uur in de ochtend achter zijn piano te werken en eind juli kon hij melden dat het Celloconcert nagenoeg voltooid was. De première onder leiding van Elgar zelf met Salmond als solist op 27 oktober 1919 verliep ronduit miserabel, hetgeen vooral te wijten was aan de veel te korte voorbereidingstijd. Maar binnen een jaar na dit fiasco beleefde het werk wereldwijd meer dan honderd uitvoeringen.
In de pauze schenken wij een gratis drankje.
Antonín Dvorák (1841-1904)
Symfonie nr. 7 in d, op. 70 (1884-1885)
Allegro maestoso
Poco adagio
Scherzo: Vivace – Poco meno mosso
Finale: Allegro
Medio jaren zeventig werd de talentvolle Antonin Dvořák opgemerkt door Johannes Brahms en muziekcriticus Eduard Hanslick waardoor Dvořáks composities ook buiten de landsgrenzen werden opgemerkt. De definitieve internationale doorbraak volgde echter met Dvořáks sensationele succes in Londen. Op verzoek van de Philharmonic Society of London had de componist in 1884 voor het eerst de oversteek gewaagd. Behalve een overweldigende ontvangst, wachtten hem er een uitnodiging voor het volgende jaar en een drietal goedbetaalde compositieopdrachten. Natuurlijk was het een verademing voor Dvorák om eindelijk eens zonder vooroordeel op handen te worden gedragen. “Ik ben tot de overtuiging gekomen, dat voor mij hier in Engeland een nieuwe, en zo God wil, een gelukkiger tijd aanbreekt, die naar ik hoop voor de Tsjechische kunst in het algemeen zijn vruchten zal afwerpen.” Geïnspireerd door de indrukwekkende kwaliteit en kwantiteit van de Britse orkesten begon Dvorák nog datzelfde jaar aan zijn Zevende symfonie, in opdracht van de Philharmonic Society of London. Het werd zijn meest serieuze en dramatische orkestwerk, met twee strijdbare hoekdelen, een adembenemend Poco adagio (waarin felle accenten scherp contrasteren met passages vol pure schoonheid) en een sterk op de Tsjechische volksmuziek geënt Vivace. Zelfbewust en gesterkt door de Britse waardering bereikte Antonín Dvorák in zijn Zevende symfonie een hoogte die hem naast Beethoven en Brahms bracht. De wereld lag voor hem open.
Liever op papier? Download een printbare versie van dit programma.
Biografieën
Het Residentie Orkest biedt de dirigent/solist vanmiddag een linosnede aan van de Haagse kunstenaar Mariska Mallee.
Fun Fact
Hoewel Camille Thomas debuteert bij het Residentie Orkest is haar cello wel eerder in Den Haag geweest. Sinds 2019 bespeelt zij de beroemde Feuermann-Stradivarius uit 1730 die ooit toebehoorde aan een van de meest toonaangevende cellisten van de twintigste eeuw: Emmanuel Feuermann. Die speelde meermaals met het Residentie Orkest, zoals in 1937 in het Celloconcert van Dvořák.
RO QUIZ
Wat was Dvořáks hobby?-
Duiven houden
Goede antwoord: Treinen!
Dvořák was een groot treinliefhebber. Hij kon uren doorbrengen op het station en kende alle vertrektijden uit zijn hoofd. Inspiratie voor zijn Zevende symfonie zou ontstaan zijn op het treinstation van Praag.
-
Treinen
Goede antwoord: Treinen!
Dvořák was een groot treinliefhebber. Hij kon uren doorbrengen op het station en kende alle vertrektijden uit zijn hoofd. Inspiratie voor zijn Zevende symfonie zou ontstaan zijn op het treinstation van Praag.
-
Voetballen
Goede antwoord: Treinen!
Dvořák was een groot treinliefhebber. Hij kon uren doorbrengen op het station en kende alle vertrektijden uit zijn hoofd. Inspiratie voor zijn Zevende symfonie zou ontstaan zijn op het treinstation van Praag.
Goede antwoord: Treinen!
Dvořák was een groot treinliefhebber. Hij kon uren doorbrengen op het station en kende alle vertrektijden uit zijn hoofd. Inspiratie voor zijn Zevende symfonie zou ontstaan zijn op het treinstation van Praag.
Vandaag in het orkest
Help Den Haag aan muziek!
Steun ons en help alle inwoners van Den Haag te bereiken en te verbinden met onze muziek.
Bekijk alle programmaboekjes
Houd rekening met uw buren en zet de helderheid van uw scherm omlaag.