Programmaboekje
Rachmaninov & Dvořák
Praktische informatie
Vrijdag 25 maart 2022
19.15 uur – zaal open
20.00 uur – concert
22.15 uur – einde concert
Zondag 27 Maart 2022
13.30 uur – zaal open
14.15 uur – concert
16.30 uur – einde concert
De garderobe is geopend en in de pauze van dit concert staat er een gratis pauzedrankje voor je klaar in een van onze foyers.
Eerder programmaboekje teruglezen? Blader door ons archief. Klik hier!
Rose Connolly (2000)
One Minute Symphony: Slow Moving Clouds (2022)
Camille Saint-Saëns (1835-1921)
Ballet-Divertissement uit ‘Henri VIII’ (1882)
Introduction - Entrée des clans
Idylle écossaise
La fète du Houblon
Danse de la gipsy
Scherzetto
Gigue et Finale
Sergei Rachmaninov (1873-1943)
Pianoconcert nr. 2 in c, op. 18 (1901)
Moderato
Adagio sostenuto
Allegro scherzando
Pauze
Antonín Dvořák (1841-1904)
Symfonie nr. 9 in e, op. 95 ‘Uit de nieuwe wereld’ (1893)
Adagio – Allegro molto
Largo
Scherzo. Molto vivace
Allegro con fuoco
Einde concert circa 22.15 uur (vrijdag) of circa 16.30 uur (zondag).
Jun Märkl dirigent
Studie Viool piano en orkestdirectie aan de Musikhochschule in Hannover. Studeerde o.a. bij Sergiu Celibidache, Leonard Bernstein en Seiji Ozawa.
Huidige positie Chef-dirigent Malysian Philharmonic Orchestra, vaste gastdirigent Residentie Orkest, artistiek adviseur Taiwan National Symphony Orchestra.
Highlights Stond als dirigent voor alle Europese operahuizen. Was chef-dirigent van het Staatstheater in Saarbrücken (1991-1994), Mannheim Nationaltheater (1994-2000), Orchestre National de Lyon (2005-2011), MDR Sinfonieorchester Leipzig (2007-2012) en Basque National Orchestra (2014-2016). Dirigeerde onder meer het Orchestre de Paris, Rotterdams Philharmonisch Orkest, Zürich Tonhalle Orchester, Wiener Symphoniker en vele Amerikaanse orkesten. Dirigeerde bij de Deutsche Oper de volledige Ring van Wagner. Maakte in 2011 zijn debuut bij het Residentie Orkest.
Denis Kozhukhin piano
Studie Op vijfjarige leeftijd les van zijn moeder, daarna studeerde hij bij Natalia Fish. Van 2000-2007 Conservatorium van Madrid. Hij vervolgde zijn studie bij onder meer Peter Frankl, Boris Berman, Charles Rosen and Andreas Staier aan de pianoacademie Lago di Como en bij Kirill Gerstein in Stuttgart.
Prijs o.a. eerste prijs Koningin Elizabethwedstrijd (2010).
Highlights Speelt met de belangrijkste orkesten wereldwijd zoals London Symphony, Koninklijk Concertgebouworkest, Chicago Symphony en London Philharmonic. Als kamermusicus werkt hij regelmatig samen met Janine Jansen, Vilde Frang, Leonidas Kavakos, Renaud en Gautier Capuçon en Emmanuel Pahud. Gaf recitals in Wigmore Hall in Londen, Musikverein in Wenen en in het Amsterdamse Concertgebouw in de serie Meesterpianisten.
Residentie Orkest Den Haag
Opgericht Den Haag, 1904
Huidige chef-dirigent Anja Bihlmaier
Vaste gastdirigenten Richard Egarr en Jun Märkl
Chef-dirigenten Henri Viotta, Peter van Anrooy, Frits Schuurman, Willem van Otterloo, Jean Martinon, Ferdinand Leitner, Hans Vonk, Evgenii Svetlanov, Jaap van Zweden, Neeme Järvi, Nicholas Collon.
Te zien in o.a. Amare, Paard, De Nationale Opera, Koninklijk Concertgebouw, De Doelen, TivoliVredenburg.
Educatie Jaarlijks bereik van ruim 40.000 scholieren, volwassenen en amateurmusici in educatieve projecten. Onderdeel hiervan is The Residents, waarmee het orkest honderden kinderen uit Haagse wijken in contact brengt met klassieke muziek.
Saint-Saëns, Rachmaninov & Dvořák
In de loop der eeuwen zijn er meer dan dertigduizend opera’s geschreven. Geen wonder dat de meeste nooit meer uitgevoerd worden. Maar een enkel keertje komt er eentje weer boven water. Dit concert begint met zo’n verloren juweeltje.
Dansende koning
Veel geluk heeft Camille Saint-Saëns met zijn opera’s niet gehad. Behalve Samson et Dalila heeft geen enkele van de dertien die hij heeft geschreven repertoire gehouden. Met Henry VIII had hij nog redelijk succes. Na de première in 1883 werd deze nog een aantal keren opnieuw in productie genomen, maar na 1920 was het zo goed als afgelopen. Niettemin had hij zijn best gedaan op de opera die de geschiedenis van de roemruchte Engelse koning Hendrik VIII en de perikelen rond de eerste twee van zijn zes echtgenotes behandelt. Om een authentieke sfeer te scheppen had Saint-Saëns zelfs enige Engelse muziekbronnen uit de zestiende eeuw bestudeerd en daar wat melodieën uit genomen. Zoals het een echte Franse opera uit die tijd betaamde, had ook Henry VIII een grote balletscène aan het einde van de tweede akte. In de handeling gaat het om een groot feest dat ten paleize van de koning gehouden wordt. Na een introductie, waarin de diverse adellijke genodigden zich aandienen, zijn er diverse dansen waar de aanwezige gasten van kunnen genieten. En ook daar is er de nodige ‘Britse’ muziek te horen. Zo is er de entree van clans, een Schotse idylle en als finale een echte jig.
Therapeutisch pianoconcert
Zijn Symfonie nr. 1 had de bekroning moeten zijn op de nog prille carrière van de jonge Sergei Rachmaninov. Maar het liep anders. De uitvoering was een afschuwelijk fiasco en de componist stortte volledig in. Hij wilde niet meer spelen, kreeg geen noot meer op papier en raakte aan de drank. Uiteindelijk zocht hij zijn heil bij Nikolai Dahl, een therapeut die met zijn onorthodoxe hypnosetherapie vooral bij alcoholisten succes had. Elke sessie begon Dahl met de mantra: ‘Je gaat een pianoconcert schrijven en het zal een meesterwerk worden.’ Het werkte en Rachmaninov begon voorzichtig aan een nieuw pianoconcert. Toen hij twee delen af had achtte hij de tijd rijp om het in de openbaarheid te brengen. Natuurlijk was hij zelf de solist al kwam er heel wat wijn aan te pas om zijn podiumangst te overwinnen. Het succes was enorm en toen hij er korte tijd daarna een openingsdeel bijschreef was het Pianoconcert nr. 2 een feit. Het werd zijn populairste werk dat hij zijn leven lang overal zou spelen.
Nikolai Dahl heeft met zijn voorspelling ‘het zal een meesterwerk worden’ groot gelijk gekregen. Natuurlijk is de solopartij overdonderend en virtuoos, maar dat is slechts de buitenkant. Daaronder heeft het stuk veel meer te bieden. Zo heeft het eerste deel een klassieke sonatevorm, waar Rachmaninov op heel verrassende wijze solist en orkest door de expositie-doorwerking-reprise laat bewegen. Waarmee hij bewees dat hij niet alleen een virtuoos pianist was, maar ook een groot componist.
Amerikaanse symfonie
Als één van de beroemdste componisten in Europa kwam Antonín Dvořák in 1892 naar de Verenigde Staten om het leiderschap van het New Yorkse conservatorium op zich te nemen. Heimwee dreef hem na een paar jaar weer terug naar Tsjechië, maar hij nam wel een schat aan muzikale indrukken mee die hij in zijn Negende symfonie met de toepasselijke titel ‘Uit de nieuwe wereld’ verwerkte. Er is van alles te horen. Het meest Europees was nog de ‘Yankee’ volksmuziek, veelal geënt op de volksmelodieën uit Engeland, Schotland en Ierland. Maar ook was hij gefascineerd door de muziek van de oorspronkelijk bewoners. Hij bezat zelfs het boek van Theodor Baker Über die Musik der Nordamerikanischen Wilden en bezocht een paar keer een show in de stijl van Buffalo Bill met elkaar bevechtende cowboys en indianen. Maar het meest onder de indruk was hij nog wel van de spirituals waarmee hij via enkele conservatoriumstudenten in aanraking kwam. Het beroemde Largo met de althobosolo lijkt daarop geïnspireerd te zijn, zodanig dat het later een stemmige religieuze tekst kreeg en als een echte negrospiritual een geheel eigen leven ging leiden. Maar of het echt zo Amerikaans getint is? Tsjechische musicologen hebben het eens nader onderzocht en vermoeden dat het wellicht afgeleid is van een Boheems slaapliedje. Het geliefde vaderland verloor Dvořák kennelijk nooit uit het oog.
Kees Wisse
Fun Facts
Antonín Dvořák (Nelahozeves, 8 september 1841 – Praag, 1 mei 1904)
Op zijn oude dag werd Dvořák lid van de Oostenrijkse senaat. Op 14 mei 1901 aanvaardde hij deze erebaan, was aanwezig bij een vergadering, nam al de potloden mee van zijn bureau omdat zij perfect waren voor het componeren en kwam nooit meer opdagen.
Leuk om te weten
Dvorák was een groot treinliefhebber. Hij kon uren doorbrengen op het station in Praag en kende alle vertrektijden uit zijn hoofd. In de Verenigde Staten ontwikkelde hij nieuwe passies: stoomschepen en duiven.
One Minute Symphony
De Ierse compositiestudent Rose Connolly raakte geïnspireerd voor haar One Minute Symphony door de momenten wanneer zij over Scheveningen naar Ierland vliegt en andersom. Ze ervaart heimwee bij elke reis en dit geeft haar een melancholisch gevoel. Het zicht op Scheveningen verandert langzaam in een surrealistische omgeving van wolken. Dit beeld fascineert haar en haar gevoel van heimwee verdwijnt. De combinatie van melancholie en de surrealistische wolken wil zij combineren in haar One Minute Symphony.