Gebruik Wolfgang bij dit concert. Download gratis in de App store (iPhone) of Play Store (Android) of kijk op wolfgangapp.nl. Gebruik hiervoor de gratis wifi Amare Guests. 

Residentie Orkest Den Haag 

Jun Märkl, dirigent 

Elizabeth Watts, sopraan 
Groot Omroepkoor 

Johannes Brahms (1833-1897) 

Schicksalslied, op. 54 (1868-1871) 
 

Ottorino Respighi (1879-1936) 

Twee delen uit ‘Fontane di Roma’, P.106 (1915-1916) 

• La fontana de Trevi al meriggio 

• La fontana di Villa Medici al tramonto 

 
Francis Poulenc (1899-1963) 

Gloria, FP.177 (1959-1960) 

• Gloria 

• Laudamus Te 

• Domine Deus 

• Domine Fili unigenite 

• Domine Deus Agnus Dei 

• Qui sedes ad dexteram Patris 

Einde concert circa 22.00 uur 

Jun Märkl - dirigent 

Studie Viool piano en orkestdirectie aan de Musikhochschule in Hannover. Studeerde o.a. bij Sergiu Celibidache, Leonard Bernstein en Seiji Ozawa. 

Huidige positie Chef-dirigent Malysian Philharmonic Orchestra, vaste gastdirigent Residentie Orkest, artistiek adviseur Taiwan National Symphony Orchestra. 

Highlights Stond als dirigent voor alle Europese operahuizen. Was chef-dirigent van het Staatstheater in Saarbrücken (1991-1994), Mannheim Nationaltheater (1994-2000), Orchestre National de Lyon (2005-2011), MDR Sinfonieorchester Leipzig (2007-2012) en Basque National Orchestra (2014-2016). Dirigeerde onder meer het Orchestre de Paris, Rotterdams Philharmonisch Orkest, Zürich Tonhalle Orchester, Wiener Symphoniker en vele Amerikaanse orkesten. Dirigeerde bij de Deutsche Oper de volledige Ring van Wagner. Maakte in 2011 zijn debuut bij het Residentie Orkest. 

Elizabeth Watts - sopraan 

Studie Begon als koorzanger in de kathedraal van Norwich, studeerde Archaeology & Prehistory op Sheffield University alvorens ze de Royal College of Music bezocht. 

Highlights Werkte met orkesten als de London Philharmonic Orchestra, London Symphony Orchestra, Royal Stockholm Orchestra en Philharmonia Baroque Orchestra met dirigenten als Robin Ticciati, Richard Egarr, Sir Simon Rattle en Andrew Manze. Gaf recitals in o.a. het Amsterdamse Concertgebouw, Wigmore Hall, Aldeburgh Festival; zong tevens verschillende operarollen in onder meer de English National Opera. 

Prijzen Kathleen Ferrier Prize (2006), Rosenblatt Recital Song Prize (2007) en Borletti-Buitoni Trust Award (2011). 

In de pers One of the most beautiful voices Britain has produced in a generation (International Record View). 

Groot Omroepkoor 

Van a capella koormuziek tot stukken met symfonieorkest, en van romantisch tot hedendaags: met dit brede repertoire is het Groot Omroepkoor van alle markten thuis. Ook is het ensemble als omroepkoor volop te horen in de concertseries op NPO Radio 4. In september 2017 ontving het koor samen met het Radio Filharmonisch Orkest de Concertgebouw Prijs vanwege de belangrijke bijdrage die zij over een langere periode hebben geleverd aan het artistieke profiel van de Amsterdamse concertzaal. 

Met ruim 60 leden is het Groot Omroepkoor (GOK) het enige professionele koor van deze omvang in Nederland. De meeste concerten van het GOK vinden plaats in het kader van de omroepseries AVROTROS Vrijdagconcert, NTR ZaterdagMatinee en Het Zondagochtend Concert.  Vanaf 1 september 2020 is Benjamin Goodson chef-dirigent van het Groot Omroepkoor. 

Residentie Orkest Den Haag 

Opgericht Den Haag, 1904 

Huidige chef-dirigent Anja Bihlmaier 

Vaste gastdirigenten Richard Egarr en Jun Märkl 

Chef-dirigenten Henri Viotta, Peter van Anrooy, Frits Schuurman, Willem van Otterloo, Jean Martinon, Ferdinand Leitner, Hans Vonk, Evgenii Svetlanov, Jaap van Zweden, Neeme Järvi, Nicholas Collon. 

Te zien in o.a. Amare, Paard, De Nationale Opera, Koninklijk Concertgebouw, De Doelen, TivoliVredenburg. 

Educatie Jaarlijks bereik van ruim 40.000 scholieren, volwassenen en amateurmusici in educatieve projecten. Onderdeel hiervan is The Residents, waarmee het orkest honderden kinderen uit Haagse wijken in contact brengt met klassieke muziek. 

Brahms, Respighi en Poulenc 

Schoonheid en volmaaktheid zijn ervaringen waar veel kunstenaars zich over verbaasd hebben. De Duitse dichter Friedrich Hölderlin onderzocht ze in zijn roman Hyperion (1797-1799) middels een fictieve briefwisseling tussen een jonge Griek en zijn Duitse vriend. Beeldende teksten stellen ons lijdzame bestaan in de hedendaagse wereld tegenover de heroïsche wereld van de Griekse goden, en de innerlijk verdeelde mensheid tegenover de eenheid van de natuur. Het noodlottige zwaartepunt in het verhaal vormt Hyperions Schicksalslied. 

Johannes Brahms herkende zich in de tekst tijdens een zomervakantie aan de Duitse Noordzeekust. In zichzelf gekeerd en teruggetrokken met pen en muziekpapier, werd het zaadje geplant voor zijn versie. De tegenstellingen van de Romantische dichter brengt Brahms tot klinken in de serene muziek van de godenwereld, waarbij het pizzicato van de strijkers als een hemels briesje de snaren van een harp beroert. Aan de andere kant laten koor en orkest ons in een stormachtig c-klein ervaren hoe we als nietige mensen door rampspoed heen en weer geslingerd worden in een staat waarin Hölderlin ons achterlaat. Brahms echter doet dan iets onverwachts. Hij herhaalt de muziek van het begin en tilt die als een hemels visioen boven de tekst uit naar een nieuwe toonsoort. Wat Hölderlin niet in woorden kon vatten, vult Brahms aan in een woordeloos antwoord. 

Waar in de Duitse Romantiek de zuiver instrumentale muziek tot ideaal werd verheven, kende Italië vooral een operatraditie. De symfonische muziek was in verval geraakt en het is deels aan Ottorino Respighi te danken dat deze weer op de kaart werd gezet. De componist uit Bologna, die enige tijd bij Rimsky-Korsakov orkestratie studeerde, kreeg wereldfaam door zijn symfonische portretten van de stad Rome. Verklankingen van fonteinen (Fontane di Roma, 1916), bomen (Pini di Roma, 1924) en feesten (Feste di Roma, 1928) groeiden uit tot een Romeinse trilogie. Het werden zijn meest succesvolle composities, mede dankzij de inzet van sterdirigent Arturo Toscanini en de nationalistische propaganda van Mussolini. Dat de zachtaardige, teruggetrokken componist politiek ongeïnteresseerd was, kon niet voorkomen dat hij met hen geassocieerd bleef worden. 

In Fontane di Roma is van politiek weinig te merken. Respighi schreef een kleurrijke reeks impressies van de stad, een vierluik rondom Romeinse fonteinen waarvan we er vanavond twee zullen horen. Zo trotseert in de verzengende middaghitte zeegod Neptunus op zijn strijdwagen, getrokken door gevleugelde paarden, vervaarlijk het opspattende water in de Trevifontein. We sluiten af op de heuvel bij de Villa Medici waar de avond valt, de vogels zingen en kerkklokken zacht wegsterven in de stad beneden.

Evenals een groot deel van Andriessens oeuvre is ook dat van Francis Poulenc diep in het rooms-katholieke gedachtengoed geworteld. Toen de componist in 1936 naar aanleiding van een verongelukte vriend de bedevaartsplaats Rocamadour bezocht, werd hij geraakt door het geloof. Op muzikaal vlak resulteerde dit in diverse composities waaronder zijn Stabat mater (1950), zijn opera Dialogue des Carmélites (1956) en uiteindelijk, na herhaaldelijk aandringen van de Koussevitsky Foundation, het grootse Gloria (1959-60) voor sopraan, koor en orkest. De Latijnse lofzang leende zich uitstekend voor Poulencs kenmerkende idioom dat balanceert tussen het contemplatieve en het uitbundige, tussen het religieuze en het wereldse. Het bestaat uit korte geloofsformuleringen met ieder een geheel eigen muzikale stijl, emotie of klankkleur. Het speelse ‘Laudamus Te’ bijvoorbeeld wordt onmiddellijk overgenomen door een quasi gregoriaans ‘Gratias agimus tibi’, gevolgd door een persoonlijk getuigenis van de soliste. De componist verwoordde later zijn inspiratie als zag hij in een kapel geschilderde engeltjes plagend hun tong uitsteken of serieuze Benedictijner monniken een spelletje voetbal spelen. Het afsluitende Amen is meditatief, vervolgens bruusk en definitief, dan weer als een dierbare herinnering. Heel efficiënt en schijnbaar eenvoudig getoonzet, maar met een ongekende diepte en schoonheid. 

Frans Boendermaker 

Johannes Brahms – Schicksalslied

Ihr wandelt droben im Licht

Auf weichem Boden, selige Genien!

Glänzende Götterlüft

Rühren euch leicht,

Wie die Finger der Künstlerin

Heilige Saiten.

Schicksallos, wie der schlafende

Säugling, atmen die Himmlischen;

Keusch bewahrt

In bescheidener Knospe,

Blühet ewig

Ihnen der Geist,

Und die seligen Augen

Blicken in stiller

Ewiger Klarheit.

Doch uns ist gegeben,

Auf keiner Stätte zu ruhn;

Es schwinden, es fallen

Die leidenden Menschen

Blindlings von einer

Stunde zur andern,

Wie Wasser von Klippe

Zu Klippe geworfen,

Jahrlang in's Ungewisse hinab.

Friedrich Hölderlin

Francis Poulenc – Gloria

I. Gloria
Gloria in excelsis Deo

Et in terra pax hominibus bonae voluntatis.

Eer aan God in den hoge,

en vrede op aarde aan de mensen die hij liefheeft.

II. Laudamus te

Laudamus te, benedicimus te, adoramus te, glorificamus te.

Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam.

Wij loven U, wij prijzen en aanbidden U, wij verheerlijken U en zeggen

U dank voor uw grote heerlijkheid.

III. Domine Deus

Domine Deus, Rex coelestis, Deus Pater omnipotens.

Heer God, hemelse Koning, God, almachtige Vader.

IV. Domine Fili unigenite

Domine Fili unigenite, Jesu Christe.

Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus.

V. Domine Deus, Agnus Dei

Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris, Rex caelestis Deus

Qui tollis peccata mundi, miserere nobis

Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram.

Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader, God hemelse koning.

Gij die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons

Gij die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed.

VI. Qui sedes ad dexteram Patris

Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.

Quoniam tu solus Sanctus, tu solus Dominus, tu solus Altissimus,

Jesu Christe.

Cum Sancto Spiritu in gloria Dei Patris.

Amen.

Gij die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons

Want gij alleen zijt de Heilige, Gij alleen de Heer, Gij alleen de Allerhoogste:

Jezus Christus.

Met de Heilige Geest in de heerlijkheid van God de Vader.

Amen.