Programmaboekje
Vrijdag 18 november - Mozart & Mendelssohn
Zaterdag 19 november - RO NOW: Mozart & Mendelssohn
Residentie Orkest Den Haag
Anja Bihlmaier, dirigent
Yeol Eum Son, piano
Luigi Dallapiccola (1904-1975)
Piccola musica notturna (1954)
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Pianoconcert nr. 20 in d, KV 466 (1785)
Adagio
Romanze
Rondo, Allegro assai
Pauze
Anton Webern (1883-1945)
Langsamer Satz (1905)
Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847)
Symfonie nr. 1 in c, op. 11 (1824)
Allegro di molto
Andante
Menuetto
Allegro con fuoco
Einde concert circa 22.00 uur
Dallapiccola, Mozart, Webern en Mendelssohn
Zou een carrière als wonderkind slecht zijn voor je gezondheid? Het geeft in ieder geval te denken dat Mozart en Mendelssohn, beiden al als kind gevierd om hun prachtige muziek, op jonge leeftijd het leven lieten. Met een pianoconcert en een symfonie staat hun werk centraal in dit concert.
Nacht
De titel mag dan hetzelfde zijn als de beroemde Eine kleine Nachtmusik van Mozart, daarmee houdt echter elke vergelijking op. Want waar Mozart zijn werk bedoelde als een verstrooiende serenade tijdens een gezellig avondfeestje, is Piccola musica notturna van Luigi Dallapiccola pure nachtelijke sfeermuziek. Aanleiding was het gedicht Noche de verano (Zomernacht) van de Spaanse schrijver Antonio Machada, waarin hij de nacht op een verlaten Spaans dorpsplein beschrijft. De muziek van Dallapiccola volgt de poëzie niet op de voet als een symfonisch gedicht, maar probeert vooral de sfeer van het in stilte gehulde dorp in klank om te zetten. Zelfs een enkel onverwacht geluid, als het dichtslaan van een deur of de luidende klok in de toren, kan de ijlheid niet doorbreken. Dallapiccola gebruikt voor zijn stuk een vrije atonale, seriële stijl, maar dat valt nauwelijks op. Het werkt juist versterkend, doordat je, niet gehinderd door een herkenbare melodie of weldadige harmonie, de verlatenheid als een sereen klankveld werkelijk tot je door kan laten dringen.
Pedaalpiano
In februari 1785 bracht vader Leopold een bezoek aan zijn zoon Wolfgang Amadeus Mozart in Wenen. Al op de avond van zijn komst werd hij meteen meegenomen naar het eerste van een serie concerten onder leiding van de componist. Zoals gewoonlijk was alles maar weer op het nippertje klaargekomen. Het laatste deel van het Pianoconcert nr.20, dat op het programma stond, had Mozart niet eens kunnen repeteren omdat de kopiisten nog niet klaar waren met de orkestpartijen. Maar het succes was groot, niet in de laatste plaats door de diepgaande emotionaliteit van het in mineur geschreven pianoconcert. Bijzonderheid was dat Mozart het werk speelde op een pedaalpiano, een instrument waaraan een extra voetklavier, vergelijkbaar met een orgel, was aangebracht waarop hij extra basnoten aan de solopartij kon toevoegen. Hoewel na de dood van Mozart zijn meeste pianoconcerten lange tijd werden vergeten, bleef dit Pianoconcert nr.20 als enige de hele negentiende eeuw door populair en stond bij grootheden als Beethoven, Hummel, Clara Schumann en Brahms op het repertoire.
Prille liefde
Tot over zijn oren verliefd was de jonge Anton Webern in 1905. Hij was op wandelvakantie met zijn nichtje Wilhelmine Mörtl in de heuvels rondom Wenen en het genot van de schitterende natuur vermengde zich met de diepe gevoelens voor de mooie jongedame aan zijn zijde. Natuurlijk inspireerde het hem tot een compositie. Een heel strijkkwartet had hij in zijn gedachten, maar hij kwam niet verder dan een langzaam deel. Het was de tijd dat Webern al wel les had bij Arnold Schönberg, maar de dagen van atonaliteit, waar beiden zo bekend om geworden zijn, nog ver in het verschiet lagen. In deze compositie liet hij zich nog geheel leiden door de late Duitse romantiek van Richard Strauss, Max Reger en Alexander Zemlinsky. Het resultaat is acht minuten uiterst romantische, bijna zwoele muziek vol ingehouden hartstocht. En muziek met een profetisch tintje want niet lang daarna trouwde het verliefde koppel.
Echte symfonie
Nog maar net vijftien jaar oud had Felix Mendelssohn al een groot aantal composities op zijn naam staan, waaronder pianomuziek, kamermuziek, koorwerken, diverse soloconcerten, ja zelfs kleine opera’s die hij met groot succes in huiselijke kring had uitgevoerd. Bijzonder waren zijn twaalf symfonieën voor strijkorkest, waarin de jonge componist had aangetoond de diverse muzikale vormen perfect te beheersen. Daar voegde Mendelssohn in 1824 zijn eerste ‘echte’ symfonie aan toe, geschreven voor een volledig symfonieorkest. Het was een volwassen werk dat door zijn doorgaans strenge leermeester Carl Zelter met instemming ontvangen werd. Vol overgave etaleert Mendelssohn zijn symfonische kennis en ervaring. En al laat hij zich inspireren door voorgangers als Haydn en Mozart, maar ook tijdgenoten als Weber en Beethoven, het is overduidelijk een werk van Mendelssohn, waarin de rijpheid van zijn latere symfonische werken al duidelijk bespeurbaar is.
De première van de Symfonie nr.1 vond in november 1824 plaats in familiekring ter ere van de negentiende verjaardag van zijn zusje Fanny. De symfonie werd enkele jaren later in 1827 in het Gewandhaus in Leipzig openbaar uitgevoerd en beoordeeld met een gunstige recensie.
Maar helemaal uitzinnig was het publiek toen Mendelssohn het twee jaar later in Londen dirigeerde voor de Philharmonic Society, waar hij overigens het menuet verving door een orkestrale bewerking van het scherzo uit zijn Octet voor strijkers.
Kees Wisse
Residentie Orkest Den Haag
Anja Bihlmaier, dirigent
Yeol Eum Son, piano
Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847)
Symfonie nr. 1 in c, op. 11 (1824)
Allegro di molto
Andante
Menuetto
Allegro con fuoco
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Pianoconcert nr. 20 in d, KV 466 (1785)
Adagio
Romanze
Rondo, Allegro assai
Einde concert circa 22.00 uur
Mozart en Mendelssohn
Zou een carrière als wonderkind slecht zijn voor je gezondheid? Het geeft in ieder geval te denken dat Mozart en Mendelssohn, beiden al als kind gevierd om hun prachtige muziek, op jonge leeftijd het leven lieten. Met een pianoconcert en een symfonie staat hun werk centraal in dit concert.
Echte symfonie
Nog maar net vijftien jaar oud had Felix Mendelssohn al een groot aantal composities op zijn naam staan, waaronder pianomuziek, kamermuziek, koorwerken, diverse soloconcerten, ja zelfs kleine opera’s die hij met groot succes in huiselijke kring had uitgevoerd. Bijzonder waren zijn twaalf symfonieën voor strijkorkest, waarin de jonge componist had aangetoond de diverse muzikale vormen perfect te beheersen. Daar voegde Mendelssohn in 1824 zijn eerste ‘echte’ symfonie aan toe, geschreven voor een volledig symfonieorkest. Het was een volwassen werk dat door zijn doorgaans strenge leermeester Carl Zelter met instemming ontvangen werd. Vol overgave etaleert Mendelssohn zijn symfonische kennis en ervaring. En al laat hij zich inspireren door voorgangers als Haydn en Mozart, maar ook tijdgenoten als Weber en Beethoven, het is overduidelijk een werk van Mendelssohn, waarin de rijpheid van zijn latere symfonische werken al duidelijk bespeurbaar is.
De première van de Symfonie nr.1 vond in november 1824 plaats in familiekring ter ere van de negentiende verjaardag van zijn zusje Fanny. De symfonie werd enkele jaren later in 1827 in het Gewandhaus in Leipzig openbaar uitgevoerd en beoordeeld met een gunstige recensie.
Maar helemaal uitzinnig was het publiek toen Mendelssohn het twee jaar later in Londen dirigeerde voor de Philharmonic Society, waar hij overigens het menuet verving door een orkestrale bewerking van het scherzo uit zijn Octet voor strijkers.
Pedaalpiano
In februari 1785 bracht vader Leopold een bezoek aan zijn zoon Wolfgang Amadeus Mozart in Wenen. Al op de avond van zijn komst werd hij meteen meegenomen naar het eerste van een serie concerten onder leiding van de componist. Zoals gewoonlijk was alles maar weer op het nippertje klaargekomen. Het laatste deel van het Pianoconcert nr.20, dat op het programma stond, had Mozart niet eens kunnen repeteren omdat de kopiisten nog niet klaar waren met de orkestpartijen. Maar het succes was groot, niet in de laatste plaats door de diepgaande emotionaliteit van het in mineur geschreven pianoconcert. Bijzonderheid was dat Mozart het werk speelde op een pedaalpiano, een instrument waaraan een extra voetklavier, vergelijkbaar met een orgel, was aangebracht waarop hij extra basnoten aan de solopartij kon toevoegen. Hoewel na de dood van Mozart zijn meeste pianoconcerten lange tijd werden vergeten, bleef dit Pianoconcert nr.20 als enige de hele negentiende eeuw door populair en stond bij grootheden als Beethoven, Hummel, Clara Schumann en Brahms op het repertoire.
Kees Wisse
Anja Bihlmaier - dirigent
Studie Musikhochschule Freiburg, Mozarteum Salzburg.
Huidige positie Chef-dirigent Residentie Orkest, vaste gastdirigent Lahti Symphony Orchestra.
Highlights Recent dirigeerde ze het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Deutsche Radio Philharmonie Saarbrücken Kaiserslautern, Royal Stockholm Philharmonic, Lahti Symphony Orchestra, Tampere Philharmonic, City of Birmingham Symphony Orchestra, BBC Scottish Symphony Orchestra, Orquestra Symfónica de Barcelona, Basque National Orchestra, Gothenburg Symphony, Fins Radio-orkest, Orquesta Sinfónica de Madrid en MDR-Sinfonieorchester. De afgelopen seizoenen dirigeerde ze tevens verschillende operaproducties in Wenen (Volksoper), Trondheim en Malmö. Was vast verbonden aan de operahuizen van Kassel en Hannover.
Yeol Eum Son - piano
Opleiding Hochschule für Musik Theater und Medien, Hannover. Studeerde ook aan de Korean National University of Arts.
Highlights Concerteerde met orkesten als New York Philharmonic, BBC Philharmonic, Konzerthausorchester Berlin, Dresdner Philharmoniker, Orchestre Philharmonique de Radio France, Orchestre de la Suisse Romande met dirigenten als Vasily Petrenko, Andrew Manze, Susanna Mälkki, Nicholas Collon, Pablo González, Jun Märkl en Anja Bihlmaier. Debuteert dit jaar bij o.a. BBC National Orchestra of Wales en het Fins Radiosymfonieorkest.
Won prijzen op o.a. Tchaikovsky International Piano Competition en Van Cliburn Inernational Piano Competition.
Overig Is dit seizoen artist in residence van Residentie Orkest, Koninklijk Conservatorium en Amare.
Residentie Orkest Den Haag
Opgericht Den Haag, 1904
Huidige chef-dirigent Anja Bihlmaier
Vaste gastdirigenten Richard Egarr en Jun Märkl
Chef-dirigenten Henri Viotta, Peter van Anrooy, Frits Schuurman, Willem van Otterloo, Jean Martinon, Ferdinand Leitner, Hans Vonk, Evgenii Svetlanov, Jaap van Zweden, Neeme Järvi, Nicholas Collon.
Te zien in o.a. Amare, Paard, De Nationale Opera, Koninklijk Concertgebouw, De Doelen, TivoliVredenburg.
Educatie Jaarlijks bereik van ruim 40.000 scholieren, volwassenen en amateurmusici in educatieve projecten. Onderdeel hiervan is The Residents, waarmee het orkest honderden kinderen uit Haagse wijken in contact brengt met klassieke muziek.
Fun fact
Felix Mendelssohn Bartholdy
(Hamburg, 3 februari 1809 - 4 november 1857, Leipzig)
Voor het leren componeren had de jonge Felix Mendelssohn een grote hoeveelheid studiemateriaal tot zijn beschikking. Zijn vader kocht vrijwel alle muziek die er in die tijd bij de diverse muziekuitgevers gedrukt werd en bezat zo één van de grootste muziekcollecties van zijn tijd. Gesteund door zijn enorme geheugen kende Mendelssohn al de symfonieën en pianoconcerten van Beethoven, Mozart en Haydn uit zijn hoofd.
Leuk om te weten
Dat het Mozart in de jaren tachtig voor de wind ging, blijkt wel uit zijn welgestelde leven. Volgens zijn vader woonde Wolfgang en zijn vrouw Constanze ‘in een prachtig appartement met de daarbij behorende luxe inrichting en hoge huur.’ Samen met baby Karl, hond Guckel en spreeuw Starl, die zelfs enkele melodietjes van Mozart kon fluiten, was het een druk huishouden.
Foto: Domgasse 5 in Wenen waar Mozart tussen oktober 1784 en april 1787 woonde.