Residentie Orkest Den Haag 

Anja Bihlmaier, dirigent 

Annelien Van Wauwe, klarinet 

Jorrit Tamminga, live electronics 

Jorrit Tamminga (1973) 

Electronic Meditation 1 – Wim Henderickx: Water uit ‘Shri Yantra’ (2009) / Dream 4 - Hamoutals' Dream: The First Sight uit ‘De Bekeerlinge’ (2022) 

Wolfgang Amadeus Mozart (1756- 1791) 

Andante uit Symfonie nr. 36 in C, KV 425 ‘Linzer’ (1783) 

Wim Henderickx (1962-2022) 

Sutra, Concert voor bassetklarinet en orkest (2021) 

I. Pranayama: breath of life 

II. Dhyana: meditation 

III. Dharana: mind concentration 

IV. Samadhi: intense spiritual union 

Pauze 

Jorrit Tamminga (1973) 

Electronic Meditation 2 – Wim Henderickx: Akasha uit ‘Shri Yantra’ (2009) / Prayer to Nature uit ‘De Bekeerlinge’ (2022) 

Robert Schumann (1810-1856) 

Symfonie nr. 2 in C, op. 61 (1846) 

• Sostenuto assai – Allegro ma non troppo 

• Scherzo: Allegro vivace 

• Adagio espressivo 

• Allegro molto vivace 

Einde concert circa 22.15 uur (vrijdag) of 16.00 uur (zondag) 

Anja Bihlmaier - dirigent 

Studie Musikhochschule Freiburg, Mozarteum Salzburg. 

Huidige positie Chef-dirigent Residentie Orkest, vaste gastdirigent Lahti Symphony Orchestra. 
Highlights Recent dirigeerde ze het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Deutsche Radio Philharmonie Saarbrücken Kaiserslautern, Royal Stockholm Philharmonic, Lahti Symphony Orchestra, Tampere Philharmonic, City of Birmingham Symphony Orchestra, BBC Scottish Symphony Orchestra, Orquestra Symfónica de Barcelona, Basque National Orchestra, Gothenburg Symphony, Fins Radio-orkest, Orquesta Sinfónica de Madrid en MDR-Sinfonieorchester. De afgelopen seizoenen dirigeerde ze tevens verschillende operaproducties in Wenen (Volksoper), Trondheim en Malmö. Was vast verbonden aan de operahuizen van Kassel en Hannover. 

Annelien van Wauwe - klarinet 

Opleiding Sabine Meyer in Lübeck, bij Pascal Moragues in Parijs, bij Alessandro Carbonare in Rome, bij Wenzel Fuchs en Ralf Forster in Berlijn. Zij volgde masterclasses bij haar mentor Yehuda Gilad in Los Angeles. 

Highlights Trad op met talrijke orkesten, onder meer met het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Konzerthausorchester Berlin, NDR Radiophilharmonie, Wiener Kammerorchester, Mozarteum Orchester Salzburg, Brussels Philharmonic en met de symfonische en filharmonische orkesten van de BBC met dirigenten als Andrew Manze, Martyn Brabbins, Joshua Weilerstein, Hartmut Haenchen, Otto Tausk, Karina Canellakis en Edo de Waart. Speelde op prestigieuze podia wereldwijd en is regelmatig te gast op internationale muziekfestivals. Is oprichtster van het Brusselse kamermuziekensemble Carousel en het houtblaaskwintet Breeze. Debuteert bij het Residentie Orkest. 

Prijzen BBC Radio 3 New Generation Artist, won talrijke internationale wedstrijden zoals ARD Internationale Muziekwedstrijd in München (2012), Borletti-Buitoni Trust Award (2018) en in 2020 een Opus Klassik Award met haar debuutalbum ‘Belle époque’ (Pentatone).  

Overig Geeft masterclasses en is hoofddocent klarinet aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. 

Residentie Orkest Den Haag 

Opgericht Den Haag, 1904 

Huidige chef-dirigent Anja Bihlmaier 

Vaste gastdirigenten Richard Egarr en Jun Märkl 

Chef-dirigenten Henri Viotta, Peter van Anrooy, Frits Schuurman, Willem van Otterloo, Jean Martinon, Ferdinand Leitner, Hans Vonk, Evgenii Svetlanov, Jaap van Zweden, Neeme Järvi, Nicholas Collon. 

Te zien in o.a. Amare, Paard, De Nationale Opera, Koninklijk Concertgebouw, De Doelen, TivoliVredenburg. 

Educatie Jaarlijks bereik van ruim 40.000 scholieren, volwassenen en amateurmusici in educatieve projecten. Onderdeel hiervan is The Residents, waarmee het orkest honderden kinderen uit Haagse wijken in contact brengt met klassieke muziek. 

Mozart, Henderickx en Schumann 

Dat muziek een heilzame invloed heeft op de innerlijke mens is algemeen bekend. Daar wist de door depressies geplaagde Schumann alles van. Maar ook yoga is een weldaad voor de geest. Als je die twee bij elkaar brengt zoals Wim Henderickx dat in Sutra doet, krijg je heel bijzondere compositie. 

Na de moeilijke periode in Salzburg lachte het leven Mozart toe nadat hij in 1781 naar Wenen was verhuisd: hij trouwde er met Constanze, gaf goedbetaalde muzieklessen en zijn concerten vielen bij het publiek in de smaak. In de nazomer van 1783 was hij drie maanden bij zijn vader, voornamelijk om hem zijn kersverse echtgenote voor te stellen. Op de terugreis naar Wenen verbleef hij enige tijd in Linz. Daar was hij te gast bij de graaf van Thun en aan zijn vader schreef hij: ‘Dinsdag 4 november geef ik hier in het theater een concert en aangezien ik niet één symfonie bij me heb, schrijf ik hals over kop een nieuwe die dán klaar moet zijn.’ En ja hoor, in een paar dagen was de klus geklaard en was Symfonie nr. 36 ‘Linzer’ geboren. Het gaat om een doorwrocht werk waarvan drie van de vier delen geschreven zijn in de sonatevorm en waarin stemmen en tegenstemmen zich voortdurend op contrapuntische wijze met elkaar mengen in spirituele discussies. De mengeling van het intieme en het grandioze maakte diepe indruk bij de première en de symfonie bleef altijd een van Mozarts persoonlijke favorieten. 

Yoga 

In de tweede eeuw voor Christus ontwikkelde de Indiase geleerde en filosoof Patanjali de yoga-sutra. Elke sutra (draad) is een aforisme die met elkaar het principe van yoga proberen te duiden. De Belgische klarinettiste Annelien van Wauwe heeft in haar carrière ervaren hoe heilzaam yoga is voor haar musiceren, en hoe yoga en muziek aan elkaar gerelateerd kunnen zijn: ‘Muziek kan, net als yoga, uitvoerenden en luisteraars met elkaar verbinden naar een hogere realiteit en kan dan op een diepgaand niveau ervaren worden.’ 

Zij vroeg aan de eind vorig jaar overleden Wim Henderickx een concertant werk te schrijven voor bassetklarinet en orkest met yoga als leidraad. In zijn vierdelig werk ging Henderickx uit van vier sutra’s van Patanjali die hij transformeerde naar muziek. Elk deel is daarbij in een kernwoord samen te vatten. Het eerste deel gaat over adem, een essentieel element voor spelers van blaasinstrumenten zoals Annelien van Wauwe. Het tweede deel gaat over meditatie, met verstilde muziek waarin de bassetklarinet kleine arabesken speelt en enkele houtblazers vogelzang laten horen. Daarop volgt een deel over concentratie, het is explosieve muziek met voor de solist een virtuoze partij die uiterste concentratie vraagt. Het slot heeft contemplatie als thema, de metavorm van concentratie met etherische klanken van rust, ontspanning en volmaakte eenwording. Aan orkest en solist voegt Henderickx ook elektronische klanken toe. Het stelt hem in staat om een ruimtelijke sfeer te creëren waarin de verschillende delen als een transcendente eenheid met elkaar verbonden zijn. 

Bach, Beethoven en Schubert 

Had de arme Robert Schumann maar yoga gekend. Misschien dat hij dan minder last gehad van zijn regelmatige terugkerende zenuwinzinkingen en diepe depressies, die hem uiteindelijk fataal werden. Nu was het zijn geliefde Clara die hem er telkens weer bovenop hielp. Zo ook in 1844 toen het weer eens volledig misging. In de loop van het herstel pakte Schumann voorzichtig de muzikale draad weer op en bestudeerde intensief het werk van zijn favoriete componisten, Bach, Beethoven en Schubert.  

Deze drie werden zijn belangrijkste inspiratiebron voor zijn nieuwe symfonie die hij eind 1846 voltooide en als de Tweede de geschiedenis is ingegaan. Zo zou het Scherzo zonder problemen passen in een symfonie van Beethoven, al kom je er ook Bach tegen met het beroemde B-A-C-H-motief. Nog meer Bach in het Adagio waarin hij een thema uit Bachs Musikalisches Opfer citeert. Ook Beethoven komt nog een keer voorbij met een citaat uit een van de liederen uit zijn cyclus An die ferne Geliebte. En Schubert? Schumann was helemaal verrukt was van diens grote Symfonie in C, die in 1838 was herontdekt en waarvan hij de uitvoering had meegemaakt. Vooral de opening, met de schitterende koraalachtige melodie voor de hoorn, had hem getroffen Schumann deed min of meer hetzelfde in zijn Symfonie nr. 2 waarin de trompet met een signaalachtig motief het werk stralend opent en het in de finale nog een keer voorbij laat komen. Hoe diep zijn depressie ook geweest mocht zijn, met deze symfonie toonde Schumann dat het leven voor hem toch weer mooi kon zijn. 

Kees Wisse