Na maar liefst vijftien jaar zwaait oud-procureur generaal Han Moraal af als voorzitter van de Vereniging Vrienden van het Residentie Orkest (VVRO). Met trots blikt hij terug op de ontwikkeling die de vereniging én het orkest in die tijd hebben ondergaan. “Het Residentie Orkest heeft zich diep in het weefsel van de stad gewerkt. Den Haag kán niet zonder het orkest. Daar hebben wij als vereniging aan bijgedragen.”

Han Moraal weet het nog precies: het was november 2009 toen hij door de Algemene Ledenvergadering van de Vrienden van het Residentie Orkest werd gekozen tot voorzitter. Gedurende de komende vijftien jaar zou hij zich inzetten voor de VVRO: nieuwe vrienden voor het orkest werven, hun bijdrages beheren, bijzondere projecten ondersteunen – en zoveel meer, waarover later in dit stuk. “Het is zo snel gegaan”, vertelt hij. “Voor de laatste Algemene Ledenvergadering, toen ik had besloten af te treden, ging ik denken: zou ik nu tien jaar voorzitter zijn geweest? Het bleek vijftien jaar. De tijd vliegt echt als je met leuke dingen bezig bent en dit voorzitterschap was echt één van mijn leukste activiteiten.”

Binding met orkest
Moraal is inmiddels gepensioneerd maar werkte zijn hele leven in de juridische wereld; zo was hij officier van justitie, procureur generaal en had leidinggevende taken. “In die tijd ging ik in mijn vrije tijd samen met mijn vrouw naar concerten van het Residentie Orkest. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik toen nog geen vriend van het orkest was. De toenmalige voorzitter benaderde mij: of ik interesse had om zijn functie over te nemen. Nadat ik mee was gegaan naar een bestuursvergadering, heb ik meteen ja gezegd. Het leek me heel leuk om mijn binding met het orkest te verbreden. Daarnaast vond en vind ik het belangrijk om iets terug te geven aan de maatschappij, in de vorm van vrijwilligerswerk. Wat is er dan leuker als je dat kan combineren met iets waar je een liefde voor voelt, in dit geval de klassieke muziek?”

Mozart op de achtergrond
Moraal was dus niet professioneel met muziek bezig – althans niet op dié manier. “Altijd als ik studeerde of werkte – en nu nog steeds – had ik het liefst muziek aan. Dan kan ik beter denken. Dat is soms symfonische rock uit de jaren zeventig en tachtig, maar ook vaak klassieke muziek. De requiems van Fauré, Mozart of Duruflé zijn enkele favorieten.” Voor zijn werk was hij ook regelmatig in het buitenland te vinden, waar de lokale concertgebouwen vaste prik waren. Nadat hij voorzitter werd van het VVRO, werd het bezoeken van concerten in het buitenland – of dat nu China, Canada of Argentinië was - een nóg prominentere activiteit. “Dan wil je vergelijken, hè”, aldus Moraal.

Instrumenten schenken
Onder de projecten die met de steun van de vrienden mogelijk gemaakt worden, vallen bijvoorbeeld de ‘geefacties’. Als voorzitter heeft Moraal in de afgelopen jaren meermaals op een podium instrumenten geschonken aan het orkest. “Dat is echt geweldig om te doen”, glundert Moraal. “De orkestleden zijn daar zó blij mee.” Daarnaast ondersteunt de VVRO het project One Minute Symphony, waarmee het Residentie Orkest jonge componisten van het Koninklijk Conservatorium een podium biedt. Natuurlijk zijn er ook bijzondere concerten die met de subsidies van de Vrienden tot stand kunnen komen, bijvoorbeeld lunchconcerten of kamerconcerten in de Nieuwe Kerk. Ook is Moraal erg trots op de educatieve projecten waar de VVRO aan bijdraagt en zo klassieke muziek brengt naar Haagse scholen en wijken. “De binding met de stad wordt zo versterkt. Het Residentie Orkest is er voor alle Hagenaren. Ook daarom ben ik zo ongelooflijk trots op dit orkest. In de afgelopen jaren is de band met de stad nog meer versterkt. Den Haag kán niet zonder het orkest.”

Diversiteit
Na vijftien jaar vindt Moraal het ‘wel mooi geweest’ en kijkt ernaar uit om het stokje door te geven aan zijn opvolger, maar niét voordat hij mijmerend heeft teruggedacht aan een aantal hoogtepunten. En die waren er volop. Want Moraal heeft niet alleen bijgedragen aan het Residentie Orkest, óók het orkest heeft hem heel veel gegeven. “Mijn algemene liefde voor klassieke muziek heeft zich alleen maar meer verdiept. Ik heb geweldige concerten mee mogen maken, van Mahler, Beethoven, maar ook met Paul van Vliet of de band Di-Rect… Juist in die diversiteit blinkt het Residentie Orkest uit. Ook was het heel bijzonder om alle drie de concertzalen mee te maken: de Dr. Anton Philipszaal, het Strandtheater en nu Amare… Amare springt er dan toch echt uit. Drie culturele instellingen bij elkaar: briljant!”

Waardige opvolger
Moraal is er zeker van dat het orkest én de VVRO in de toekomst blijven floreren. “Het orkest is in de afgelopen jaren nog meer gegroeid in kwaliteit. De musici hebben echt plezier in het spelen, dat is heel duidelijk. Onder de bezielende leiding van Sven Arne Tepl zal die ontwikkeling alleen maar aanhouden. En de VVRO is een blijvend onderdeel van deze muzikale omgeving. Mensen binden zich graag aan het orkest; zo wordt het toch een beetje van hen. Die connectie met de buitenwereld, doet het orkest heel goed. Natuurlijk is het jammer dat ik nu uit deze mooie wereld treed, maar het is goed dat er nu een nieuwe voorzitter met een frisse blik naar de VVRO zal kijken. En zijn schouders eronder zal zetten.” Die opvolger is Charlie Aptroot, voormalig burgemeester van Zoetermeer. Een waardige opvolger, wat Moraal betreft. “Ik weet zeker dat hij zijn weg zal vinden in het voorzitterschap. Ik ga hem vooral niet voor de voeten lopen, maar we gaan vast nog eens een koffie drinken.”

Erelid
Helemaal weg bij het Residentie Orkest zal Moraal niet zijn: hij is door de Algemene Ledenvergadering op voorspraak van het bestuur benoemd tot erelid. “Dat vind ik buitengewoon eervol”, zegt hij. “In alles wat ik doe, of dat nu mijn werk als procureur-generaal was, of als voorzitter bij de vereniging, probeer ik mensen aan elkaar te binden. Om samen ergens het beste uit te halen. Dat heb ik hier ook geprobeerd te doen. Ik ga weg met de wetenschap dat het orkest er echt op vooruit is gegaan in de afgelopen vijftien jaar – artistiek, zakelijk en in de positie in de stad - en dat de VVRO daar een bijdrage aan heeft geleverd. Dat is heel vervullend.” Ook wordt Moraal – eindelijk, voor het eerst – zelf vriend van het Residentie Orkest. Lachend: “Ja, ja, na vijftien jaar ga ik eindelijk de vriendschap consumeren. Het cirkeltje is rond.”
Grete Simkuté