Je weet natuurlijk dat het Residentie Orkest symfonische concerten geeft. Maar we doen zoveel meer. Een heel spectrum aan activiteiten brengt het orkest tot in de haarvaten van Den Haag. Op scholen, in de wijken: je komt ons overal tegen. Wij ontplooien al die positieve energie vanuit vier goed gefundeerde pijlers: symfonische concerten, cultuureducatie, cultuurparticipatie en professionele talentontwikkeling. Aan Sven Arne Tepl, onze algemeen en artistiek directeur, vroegen wij wat dit laatste zoal inhoudt. Om te beginnen met de inmiddels overbekende One Minute Symphony.

“Componisten krijgen maar zelden de kans een werk voor symfonieorkest daadwerkelijk te laten uitvoeren. De One Minute Symphony biedt per concertseizoen zo’n tien compositiestudenten van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag de gelegenheid zich met een kort symfonisch werk te profileren. Het concept van de One Minute Symphony is simpel: laat een compositiestudent een symfonisch werk schrijven van één minuut, dat vervolgens door het Residentie Orkest tijdens een concert wordt uitgevoerd. Zes jaar geleden stond de eerste One Minute Symphony op de lessenaars, inmiddels zijn er zo’n 65 gecomponeerd en gespeeld.”

“Jonge componisten als Thomas van Dun, Karmit Fadael, Jan-Peter de Graaff en anderen hebben ooit een One Minute Symphony geschreven en krijgen nu grote opdrachten van andere orkesten. Het idee werpt dus vruchten af! Het concept van de One Minute Symphony van het Residentie Orkest is vooralsnog uniek in de Nederlandse orkestwereld. Het is wel opgepakt in het buitenland.”

“De compositiestudenten worden niet alleen uitgedaagd door de strenge tijdlimiet van één minuut. Voordat ze gaan componeren, moeten ze in Den Haag iemand ontmoeten, als inspiratie voor hun werk. Dat mag een vooraf uitgekozen persoon zijn, maar ook een willekeurige passant. Die ontmoeting wordt gedocumenteerd en vormt tijdens het concert de inleiding voor de One Minute Symphony.”

“Het concept is inmiddels uitgebreid met de One Minute Symphony XL. Twee keer per seizoen vragen we een student die al eens een One Minute Symphony heeft geschreven, een symfonisch werk van vier minuten te componeren. Ons publiek en de orkestmusici waarderen de One Minute Symphony hoog.”

Orkestmaster
“Dit langjarig doorlopende project biedt geselecteerde studenten van het Koninklijk Conservatorium de gelegenheid volwaardig mee te spelen in het orkest, in maximaal vijf producties per seizoen. Zij worden daarbij begeleid door een mentor, een musicus uit het orkest, die tijdens alle producties naast de student zit. Na elke repetitie volgt een kort gesprek, waarin ervaringen worden uitgewisseld, verbeterpunten aangereikt. De mentor schrijft na elke productie een evaluatie, die ook met de hoofvakdocent wordt gedeeld.”

“Tijdens die vijf producties kunnen de Orkestmasterstudenten flink progressie boeken in alle praktische aspecten van het orkestvak. Bovendien maken zij kennis met de vele maatschappelijke en educatieve activiteiten van het Residentie Orkest. Op het gebied van cultuurparticipatie en cultuureducatie is ons orkest in Den Haag enorm actief. Wij vragen de Orkestmasterstudenten uit het brede palet één of meer taken te kiezen en uit te voeren. Succesvolle afronding van de Orkestmaster wordt beloond met een diploma.”

Art of Sound
“Dit is de opleiding Toonmeester van het Koninklijk Conservatorium: het kundig leren maken van geluidsopnamen, onder leiding van bevlogen professionals en toonmeester en docent Daan van Aalst. Het Residentie Orkest maakt per seizoen zo’n tien opnamen, waarbij Daan zijn leerlingen ook inzet als assistent-toonmeester. Deze opnamen gaan naar NPO Klassiek en naar onze eigen streamingsdienst. Op de conservatorium-afdeling in Amare zijn meerdere high-end opnamestudio’s, die allemaal direct gelinkt zijn met de opnamestudio naast het podium van de concertzaal. Het is geweldig om alles in eigen huis te hebben om goede opnamen te maken in een van de beste concertzalen van Nederland.”

Nationale Master Orkestdirectie (NMO)
“De masteropleiding tot dirigent is een samenwerking van de conservatoria in Amsterdam en Den Haag en enkele orkesten, waaronder het Residentie Orkest. Dirigenten Ed Spanjaard, Jacques van Steen en Antony Hermus zijn nauw betrokken als leraren. De NMO duurt twee jaar. Per studiejaar is er plek voor twee studenten, dus de selectie is erg streng. Bij de audities zijn er vaak meer dan tachtig kandidaten! De leerling-dirigenten zijn gedurende een hele productie als assistent-dirigent aanwezig bij de repetities. De dirigent-van-dienst kan de leerling vragen stellen over bijvoorbeeld de klankbalans, maar deze ook zelf laten dirigeren. Tijdens de pauzes spreken ze uitgebreid met elkaar.”

“Tweemaal per seizoen is er een masterclass dirigeren, onder leiding van onze chef-dirigent Anja Bihlmaier of vaste gastdirigent Jun Märkl. Een middag lang krijgen de studenten les met twee piano’s, de dag erna dirigeren zij het orkest in een repetitie van een half uur. Uiteraard wordt er steeds breed geëvalueerd, ook samen met de musici."

"De NMO heeft al veel jonge dirigenten een vliegende start gegeven. Ik noem Ryan Bancroft, die nu chef-dirigent is bij het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Stockholm en bij BBC Welsh. Leonardo Sini, die nu al een van de meest gevraagde operadirigenten is. En alumnus Chloe Rooke, die ons orkest op 15 september dirigeerde in Amare. Dit was sowieso een bijzonder concert, want violiste Coraline Groen, winnares van het Oskar Back Concours 2023, speelde met ons The Lark Ascending van Vaughan Williams. Het orkest begeleidt elk jaar de finale van dit belangrijke vioolconcours.”

Laboratorium
“Dit is een project dat in de coronatijd tijdens de lockdown is ontstaan. Het Laboratorium is een proeftuin waarin de hiervoor beschreven projecten en opleidingen worden samengevoegd. We hebben een ensemble uit het orkest, vier leerling-componisten, de NMO leerling-dirigenten en de Art of Sound leerling-toonmeesters. Hun docenten zijn er ook allemaal bij. De componisten moeten in korte tijd een stuk van vier minuten schrijven, en dit wordt ter plekke gerepeteerd; de componisten krijgen feedback uit het ensemble, de dirigenten worden begeleid door bijvoorbeeld Ed Spanjaard, en de toonmeesters maken opnamen onder leiding van Daan van Aalst. Hier komt zoveel energie samen, het is ongelooflijk intensief! Het Laboratorium duurt maar één dag, maar iedereen die er aan meewerkt ervaart de grote meerwaarde ervan.”

DNOA
“Dit is de tweejarige nationale masteropleiding opera, een samenwerkingsverband tussen het Conservatorium van Amsterdam en het Haagse Koninklijk Conservatorium. Het Residentie Orkest werkt eenmaal per seizoen mee aan een operaproductie van DNOA. Onlangs waren dat Mozarts Zauberflöte en La finta giardiniera, eind dit seizoen doen we een opera van Monteverdi. DNOA levert steeds weer magistrale zangers! De ene helft van de cast doet met een productie overgangstentamen, de andere helft studeert ermee af. Voor alle medewerkenden is het telkens weer een groot avontuur.”

“In Amare hebben we alles onder één dak, waardoor de samenwerking met het conservatorium een grote vlucht heeft genomen. We lopen bij elkaar de deur plat, even de koppen bij elkaar steken voor een evaluatie of een brainstormpje. En dan de uitkomst daarvan snel en efficiënt op poten zetten. We doen al jarenlang veel aan talentontwikkeling. In Amare heeft het in korte tijd heel veel diepgang gekregen.”
Ronald Touw