Janet Krause neemt eind deze maand afscheid van het Residentie Orkest. De aanvoerder tweede violen heeft dan ruim veertig jaar vooraan in het orkest gezeten.

De wervelende finale van de Vijfde symfonie van Tsjaikovski onder leiding van chef-dirigent Anja Bihlmaier zullen Janets allerlaatste noten zijn in het Residentie Orkest. Maar daarna is ze geenszins van plan te stoppen met spelen en in het bekende zwarte gat zal ze zeker niet vallen. “Ik ben nog aanvoerder bij de Solistes Européens in Luxemburg en blijf lesgeven aan het Koninklijk Conservatorium hier in Den Haag. Op dit moment heb ik een grote vioolklas en daarnaast geef ik kamermuziek en heb ik nog een orkestklas. Zelf heb ik nooit echt gedacht aan mijn pensioen, in de zin van ‘daar werk je naar toe en dan stop je’. Natuurlijk komt dat moment een keer, en dat is ook goed, want in het orkest moeten jonge mensen een kans krijgen. Maar ik blijf vioolspelen en lesgeven, want dat is onderdeel van wie ik ben. Ik ga zolang door als ik wil en kan.” 

Naar Nederland 
Na haar studie in Toronto zocht Janet een baan. Ze had zelfs naar de prestigieuze Juilliard School in New York kunnen gaan, maar daar ontbrak helaas het geld voor. Liever kocht ze een ticket naar Nederland om van daaruit op zoek te gaan naar een orkest. “Mijn vader reisde veel voor zijn werk, kende Nederland goed en vertelde over de aardige mensen. Dus ik dacht, waarom niet. Ik wilde vooral studeren, maar ik moest eerst geld verdienen. Met de Canadese afstanden die ik gewend was, vond ik reizen naar Londen, Parijs of Wenen maar een peulenschil. Ik heb toen iets van tien proefspelen geregeld in onder meer Nederland, Frankrijk, Duitsland en Italië. Maar met mijn eerste auditie, bij het Gelders Orkest in Arnhem, was het al meteen raak. Daarna zocht ik een baan in Amsterdam, omdat ik bij Davina van Wely was gaan studeren. Ik heb toen twee jaar in het Balletorkest gezeten alvorens ik in 1980 naar Den Haag kwam, naar het Residentie Orkest.” 

Residentie Orkest 
Janet begon haar Residentie Orkest-carrière bij de eerste violen. “Het orkest was echt geweldig, met een hele grote vioolsectie. Er kwam een overweldigende klank uit het orkest. Ik vond iedereen best oud, maar dat zullen jonge mensen nu ook met mij hebben”, vertelt ze lachend. “Ik moest hard studeren, want er zat heel veel nieuw repertoire voor mij bij.” In hetzelfde jaar al kwam de positie vrij die Janet nu al ruim veertig bezet: aanvoerder tweede violen.  “Doe maar niet zeiden sommigen, omdat ik nog zo jong was, er moet iemand komen met meer ervaring. Maar ik was eigenwijs en heb toch het proefspel gedaan. Natuurlijk was het in het begin pittig, want achter je heb je collega’s die veel ouder zijn en veel langer in het orkest zitten. Je bent jong, soms net te gretig en je moet dus rust zien te vinden. Jaren later zei iemand uit de groep tegen me: ‘Ik zag het in het begin niet zitten, maar je bent het beste wat we hadden kunnen doen.’ Dat was erg leuk om te horen.” Het is dan ook een hele fijne plek om te zitten, en nog steeds. Je hebt altijd een beetje een strijkkwartetgevoel, ook in grote werken van Mahler en Strauss. De middenstem is zo belangrijk voor de klank, de kleur, je maakt als tweede viool het orkest een stukje rijker.” 

Herinneringen  
Het is niet meer dan logisch dan dat je na ruim veertig jaar een aantal momenten kan opnoemen die bijzonder waren. Dat geldt ook voor Janet, al wil ze meteen kwijt dat het vooral persoonlijk is. “Net als in het leven zijn er dingen die je blij maken, concerten waar je een fijne herinnering aan hebt. Dat kan zijn door een combinatie van collega’s, dirigenten, solisten, een bepaald stuk of juist de plek waar je speelt. Zo ben ik met het orkest ooit op tournee naar Warschau geweest, waar mijn vader vandaan kwam. Indrukwekkende concerten, ook omdat ik toen familie en collega’s van mijn vader heb ontmoet. Maar ook Berlioz’ Symphonie fantastique met Alain Lombard, Welser-Möst die Strauss’ Till Eulenspiegel dirigeerde of de Bruckner-symfonieën onder leiding van Hans Vonk zitten nog in mijn hoofd. De tijd met Svetlanov, Järvi… Het orkest heeft altijd geweldige dirigenten gehad.”  

Inspireren 
En nu is het dan tijd om te gaan. Maar zoals gezegd blijft Janet actief, onder meer in het lesgeven, iets wat ze ontzettend belangrijk en leuk vindt om te doen. “Je probeert natuurlijk iets over te brengen op de studenten, maar zo dat je hun eigen talent niet in de weg zit. Je wil ze inspireren, nieuwsgierig maken naar wat ze kunnen, maar ook nieuwsgierig in nieuw repertoire. Natuurlijk komt er voor hun veel discipline bij kijken en moet er hard gewerkt worden voor een hoog niveau maar ik wil graag ook de echte liefde voor muziek en klank meegeven. Gelukkig kan ik dat de komende tijd nog blijven doen en ik zal dus regelmatig in Amare zijn. Dan kan ik nu ook eindelijk de Concertzaal als bezoeker meemaken en hoef ik mijn collega’s uit het orkest niet al te veel te missen.” 

Jan Jaap Zwitser